Restaureringsplan for Nærøyfjordområdet

restaurering

13. nov.

Kulturarven tilfører naturlandskapet i Nærøyfjordområdet ein utdjupande kulturell dimensjon, og har i lag med naturkvalitetane bidrege til at området vart tilskrive verdsarvstatus i 2005. Enkeltbygningar og bygningsmiljø er ein viktig del av kulturarven, som kulturhistoriske dokument og som ressurs for verdiskapinga i lokalsamfunna og i regionen. Verdsarvstatusen sette ein ekstra fokus på kulturminneverdiane i dette området, og det vart eit uttalt mål frå styresmaktene si side at ein skulle få utarbeidd ein oppdatert og heilskapeleg oversyn over kva som finst av verneverdige bygningar og bygningsmiljø i verdsarvområdet. Oversynet skulle og seie noko om tilstanden til bygningane og setje opp i prioritert rekkjefølgje, og – om mogleg – seie noko om kostnadene med istandsetjing og potensialet for bruk. Det skulle og bidra til at det vart skapt føresetnader for planmessig og profesjonell ivaretaking av bygningar og bygningsmiljø som del av verdsarven, og at eigarar og forvaltarar skulle få eit auka medvit over dei bygningsmessige verdiane dei sit på.

På bakgrunn av dette sette Nærøyfjorden Verdsarvpark i 2010 i gang eit arbeid med ein restaureringsplan for Nærøyfjordområdet. Prosjektet var eit resultat av ein lengre prosess med drøftingar der både Sogn og Fjordane fylkeskommune, Verdsarvrådet, Nærøyfjorden Verdsarvpark, Hordaland fylkeskommune og Riksantikvaren var involvert. Prosjektet var også tufta på målsetjingar for forvaltninga av Nærøyfjordområdet i henhold til forvaltningsplanen som Fylkesmannen har utarbeidd for området, og vart samkøyrd med verdsarvkommunane sine eigne Kulturminneplanar. Nærøyfjorden Verdsarvpark leigde inn arkitekt Jarle Sandvik som prosjektleiar for restaureringsplanen. Han hadde hovudansvaret for kartleggingsarbeidet og skrivinga av planen, med støtte frå parkadminstrasjonen ved parkforvalter for kulturminne og formidling, Gry Mørk, som fungerte som sekretær og koordinator for prosjektet. Vurdering av verneverdiene til bygningane og bygningsmiljøa og prioritering mellom desse var det styringsgruppa som sto for, i lag med verdsarvkommunane og Fylkesmannen i Sogn og Fjordane og Hordaland. Styringsgruppa var samansett av Sogn og Fjordane og Hordaland fylkeskommunar, Riksantikvaren og parkadministrasjonen. Det vart også høve for eigarer og andre interessepartar å kome med innspel til innhaldet i planen. Det vart organiserte fleire opne informasjonsmøter når arbeidet med planen vart starta opp og planen vart og lagt ut til offentleg gjennomsyn og sendt på høyring. Arbeidet med restaureringsplanen for Nærøyfjordområdet vart finansiert med hjelp av statlege midlar frå ordninga Tilskot til kulturminne på verdsarvlista.

Restaureringsplanen for Nærøyfjordområdet vart ferdigstilt i 2014. Slik den ligg føre i dag så omtaler den verneverdige bygningar, bygningsmiljø og teknisk-industrielle kulturminne innafor verdsarvområdet sine grenser. Planen synleggjer vernekriteriar, tilstand/ tiltak og i nokre tilfelle kostnader knytt til istandsetjing. Den skisserer i nokre tilfelle og moglegheiter for bruk, og gjev ein oversyn over viktige tilskotsordningar for bygningsverntiltak og nyttige råd og tips for ulike fasar av arbeid med restaureringsprosjekt. Planen er laga slik at den skal ha nytteverdi for eigarar og forvaltarar av verneverdige bygningar og bygningsmiljø, samtidig som den skal fungere som eit rettleiande dokument i ulike samanhengar for forvaltninga.